HPV Aşısı (Gardasil ve Cervarix) Nedir?

Koronavirüs ile birlikte yakından tanıma ikmanı bulduğumuz virüsler hayatımızı tehdit etmeye devam ediyor. İnsan hayatını tehdit eden virüslerden biride 236 farklı varyantı bulunan HPV’dir. Açılımı (Human Papilloma Virus) ya da İnsan papilloma virüsüdür. (1) İnsanlardan ya da ortak kullanım alanlarından temas yolu ile bulaşmaktadır.

Önlem alınmaması ya da tedavi edilmemesi halinde ilk olarak viücudun birçok yerinde siğil ile ortaya çıkar. Sonrasında ise ölümcül kanser türleri; (rahim ağzı kanseri, rektum kanseri, penis kanseri) gibi hastalıklara dönüşebilmektedir.

HPV’den korunmak için ilk çözüm HPV aşısı yaptırmaktır. HPV aşısı çok yaygın değildir. En yaygın kullanılan marka Gardasil olup ADB’de üretilmekte ve 4 ile 9 farklı formu bulunmaktadır. Hazırladığımız bu yazıda Gardasil aşısını yakından tanıyacak ve HPV ile ilgili detayları aktaracağız.

HPV Aşısı Nedir?

HPV’nin 236 farklı varyantı olduğunu belirttik. Tabii ki bunların hepsi tehlikeli değildir. Tehlikeli olan türler için HPV aşısı geliştirildi. Gardasil 4 ile 4 farklı HPV varyantının önüne geçmektedir. Gardasil 9 ile en tehlikeli 9 farklı HPV varyantına karşı etkilidir.

HPV’nin yaptığı kanserlere karşı korunma sağlar. Kadınlarda görülen rahim ağzı (cervix) kanserlerinin neredeyse tamamı, anüs ve penis kanserlerinin bir kısmı bu virüs sebebiyle oluşmaktadır (2). İşte aşı bu anlamda korunma sağlar. Özellikle rahim ağzı kanserinin sık görülmesi sebebiyle önemli bir aşıdır.  Gelişmiş birçok ülkede ücretsiz veya çok düşük ücretle yapılmaktadır. Türkiye’de ise devletin desteği yoktur. Sağlığına önem veren kişiler kendi imkânlarıyla satın alıp yaptırmaktadır.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV’nin cinsel yolla bulaşann hastalıklar arasında ilk sırada olduğunu belirterek başlamak istiyorum. Bu nedenle cinsel deneyimini yaşamadan önce uygulanması önerilir. Örnek; evlenecek damat ya da gelin adayına uygulabilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şöyle bir aşı önerisinde bulunmuştur; 24 yaş altında cinsellikle tanışmamış kız çocuklarını gelecekte yaşayabilecekleri rahim ağzına karşı korumak için yapılmalıdır (2).

Dünya Sağlık Örgütünün önerisi bu doğrultuda olsa da son yıllarda yapılan ciddi bilimsel çalışmalarda bu öneriye ek olarak şu öneriler de öne çıkmaktadır;

• Ters ilişkiye giren kadınlar ve erkekler de yaptırmalıdır.
• Hastalığa yakalanmış ama tedaviye direnç gösteren yani tekrar tekrar tedavi gerektiren hastalarda bağışıklığı arttırmak için.
• Erkeklerde penis kanserinden korunmak ve cinsel partnerini korumak için.

HPV Nedir, HPV’den Korunmak İçin Ne Yapmalı?

Siğil, herkesin mutlaka gördüğü bir sorundur. Çocuklarda daha sık görüldüğü bilinmektedir. Anal ve genital bölgede görülenlere ile kondilom (makat siğili) denmektedir. Tüm siğiller HPV virüsünün bulaşması ile birlikte ortaya çıkabilir. Size bulaşan HPV tipine göre vücudun çeşitli yerlerinde, çeşitli siğiller ile karşılaşabilirsiniz.

Bulaşıcı bir hastalık olan siğiller hem kişinin kendisinde yaygınlaşma hem de çevresindeki insanlara bulaşma riski bulunmaktadır. Kişinin cildine temas yanı sıra HPV’li hastaların kullandığı ortak alanlar ile de bulaşabilmektedir. Bu nedenle gerek HPV’den korunmak için önlem gerekse mevcut virüsten korunmak için tedavi önerilerini dikkate almalısınız.

HPV teşhisi konmuş insanlarla bir süre ilişkiye girmemeli ve ortak havlu kullanımı gibi alışkanlıklardan kaçınmalısınız.

Gardasil Aşısı Nerede Yapılır?

Türkiye’de aşı programına alınmamıştır. Kişi, kendi imkânlarıyla yaptırmak zorundadır. IDEA Klinik şubelerinde yapılmaktadır. Bunun dışında eczaneden satın alınıp hastanede yaptırılabilirsiniz. Eczaneden alınıp yaptırılacaksa soğuk zincire dikkat edilmeli aksi halde bozulabilir.

Kaç Doz Uygulanır?

Gardasil 3 doz şeklinde uygulnmakta ve aşağıdaki takvime dikkat etmelisiniz. İlk doz uygulandıktan sonra 2. Doz için 2 ay beklemek gerekir. 3. Ve son aşı içinse 2. Dozdan itibaren 4 aylık bir bekleme süreci bulunmaktadır. Gardasil 4 formunu 3 defa uygulamanız halinde sizi 4 farklı HPV tipinden koruyacaktır. Dilerseniz bu 3 doza ek olarak bir defalık Gardasil 9 yaptırırsanız böylece HPV’nin 9 farklı tipine karşı korunmuş olursunuz. 15 yaş altı çocuklarda 6 ay arayla 2 doz yeterli olmaktadır.

Gardasil Hangi HPV Tiplerine Karşı Korur?

Aşının 4 ve 9 farklı formundan oluşan iki türü olduğunu anladık. İlk olarak Gardasil 9’un hangi HPV tiplerinde etkili olduğuna bakalım. HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58. Tiplerine karşı koruma sağlar. Bu tipler kansere neden olma konusunda en etkili tipler olduğu için ağırlıklı olarak bu tipler üzerine aşı çalışmaları yapılmıştır.

Gardasil 4 ise HPV’nin 6, 11, 16 ve 18 tiplerinde etkilidir.

Gardasil’in Etkisi Ne Kadar Sürer?

Belirtilen dozları, belirtilen zaman aralığında eksiksiz bir şekilde yaptırmanız halinde yaklaşık 10 ile 12 yıl boyunca koruma sağladığı bilinmektedir. Tabii ki bu süreç kişinin sağlık durumu ile yakından ilgilidir. (3)

Gardasil Türkiye’de Var mı?

Ülkemizde HPV aşısı ile ilgili bir sıkıntı olduğu söylenebilir. Hali hazırda Türkiye’ye ithalatı ve satışı yoktur. İdea Klinik resmi makamlar aracılığıyla kişiye özel Gardasil 9 temin edip uygulamaktadır. Bunun dışında HPV nedeniyle olan kondilom (makat siğili) hastalığının yaygın olması ve giderek yaygınlaşması sebebiyle 2023 yılında ithalatı yapılacağı belirtilmiştir. Hali hazırda ithalat izni MSD firmasına verilmiş olup uzun olmayan bir sürede satışı başlayacak ama bir süre vermek mümkün görünmemektedir.

Gardasil Fiyatı Ne Kadar?

Gardasil satış fiyatı 185 Euro + KDV olarak belirlenmiş olup ABD’den özel izinle getirtilmektedir. Bu rakam ABD’de de aynı şekilde uygulanmaktadır. Gardasil’in resmi ithalat süreci başlaması ile birlikte fiyatların biraz düşmesi muhtemeldir.

HPV Aşısının Yan Etkileri Var mı?

Canlı aşı olmadığı için belirlenmiş yan etkisi yoktur. Aşının İçeriğinde yer alan diğer maddelere karşı alerji olması durumunda alerji görülmesi riski olabilir.

Önemsiz kabul edilen şu yan etkiler görülebilir;

• Aşı yapılan kalda ağrı görülebilir.
• Hafif düzeyde ateşlenme olabilir.
• Tansiyon düşmesi sonucu bayılma (bu aşıdan çok iğne fobisinden kaynaklanan sorundur ve vogotonik tip denilen insan tiplerinde görülür.)
• Bulantı, baş ağrısı, bitkinlik, kas ve eklem ağrıları gibi geçici şikayetler görülebilir.

SIK SORULAN SORULAR

HPV virüsü ve aşı konusunda merak edilen sorulara yanıtlar vermek istiyorum.

Gardasil Siğilleri Tedavi Eder mi?

HPV virüsü bulaşan insanlarda HPV tipine göre vücudun çeşitli yerlerinde siğil görülebilir. HPV aşısı mevcut siğilleri ortadan kaldırıcı özelliği yoktur. Tedavi etmemesine karşın tedaviye olumlu etkisi olduğu söylenebilir. Bağışıklığı uyaracağı için uygulanan siğil tedavisinin başarısını daha doğrusu özellikle anüs bölgesi siğillerinde gereken çok seans ihtiyacını azaltabileceği yönünde görüşler vardır. Yani HPV aşısı siğili tedavisi için uygulanmaz ama tedaviden tekrarlayan siğillerin tekrarını engellemek için önerilir.

Gardasil Hamile Kadınlarda Kullanılabilir mi?

Hamileliklerin her dönemi bebek açısından riskli kabul edilir. Aşının kısa dönemde hayati önemi olmadığı için doğum sonrası başlanması daha doğru olur. Gebe kalmayı düşünen kadınların HPV aşısı yaptırmasını öneririz. Sağlıklı bir gebelik ve doğum için gebelik öncesi dikkate almalısınız.

Gardasil Rahim Ağzı Kanserini Önler mi?

Evet, aşı yaptıran kadınlarda rahim ağzı kanseri görülme riski yok denecek kadar azalmaktadır ama aşı yaptırmayan kadınlarda rahim ağzı kanseri görülme sıklığı meme kanserinden sonra 2. sırada gelmektedir.

Bunun yanı sıra yapılan bilimsel çalışmalarda anüs kanseri ve penis kanserine neden olduğu tespit edilmiştir (4).

Oral ilişki yaşayan hem erkekler hem kadınlar dilaltı, bademcik, yutak ve ses teli kanseri gelişmesi açısından risk grubudur ve aşı bunlardan da korunma sağlar.

Cervarix Nedir HPV’ye Karşı Etkili mi?

HPV aşısı üreten markalar çok az olduğunu söylemiştim. Gardasil yanı sıra Cervarix markası bulunmaktadır. Peki, Cervarix nedir?

Cervarix aşısı da aynı virüse karşı geliştirilmiştir ancak 16 ve 18 tiplere karşı koruma sağlar. Diğer tiplere karşı koruma sağlamaz, genel anlamda Gardasil tercih edilebilir. (5)
Cervarix fiyatı daha uygundur ancak böyle bir aşı programı yapılacaksa ekonomik duruma göre en fazla tipe etkili olan ile yapılmalıdır.

REFERANSLAR

1. Baseman, J. G., & Koutsky, L. A. (2005). The epidemiology of human papillomavirus infections. Journal of clinical virology, 32, 16-24.
2. Stanley, M. (2016). Preventing cervical cancer and genital warts–How much protection is enough for HPV vaccines?. Journal of Infection, 72, S23-S28.
3. Einstein, M. H., Baron, M., Levin, M. J., Chatterjee, A., Edwards, R. P., Zepp, F., … & Dubin, G. (2009). Comparison of the immunogenicity and safety of Cervarix™ and Gardasil® human papillomavirus (HPV) cervical cancer vaccines in healthy women aged 18–45 years. Human vaccines, 5(10), 705-719.
4. Peres, J. (2011). For cancers caused by HPV, two vaccines were just the beginning.
5. Einstein, M. H., Baron, M., Levin, M. J., Chatterjee, A., Edwards, R. P., Zepp, F., … & Dubin, G. (2009). Comparison of the immunogenicity and safety of Cervarix™ and Gardasil® human papillomavirus (HPV) cervical cancer vaccines in healthy women aged 18–45 years. Human vaccines, 5(10), 705-719.